کیورینگ یا عمل آوری بتن چیست ؟

کیورینگ یا عمل آوری بتن چیست ؟ کیورینگ یا عمل آوری بتن مرحله بسیار مهمی در طول اجرای سازه های بتنی می باشد ، زیرا در زمان عمل آوری بتن است که بتن استحکام و دوام خود را از طریق هیدراتاسیون بدست می اورد و افزایش می دهد. با این حال، کیورینگ و عمل آوری صحیح بتن یک فرآیند ظریف و حساس است و به معنای کنترل میزان و سرعت رطوبتی است که از طریق تبخیر از دست می رود تا از نتایج مطلوب اطمینان حاصل شود.

 

کیورینگ بتن یا عمل آوری بتن چیست ؟

کیورینگ یا عمل آوری بتن فرآیند مرطوب یا مرطوب و گرم نگه داشتن بتن پس از گیرش اولیه بتن یا برداشتن قالب است . عمل آوری بتن به طرز مطلوب باعث حفظ رطوبت رضایت بخش و دمای مطلوب در داخل بتن می شود به طوری که هیدراتاسیون سیمان تا زمانی که خواص مورد نظر ایجاد شود ادامه می یابد . عمل اوری بتن باید برای مدت معقولی ادامه یابد تا به استحکام و دوام مورد نظر خود برسد.
روش های مختلفی برای کیورینگ بتن وجود دارد که بسته به اندازه و ماهیت کار در محل ، مورد استفاده قرار می گیرد. سه روش اصلی برای عمل آوری بتن وجود دارد که به وسیله آنها می توان بتن را مرطوب و گرم نگه داشت یا در دمای مطلوب نگه داشت. در اینجا اطلاعات مختصری در مورد روش های مختلف عمل آوری بتن آورده ایم که مهندس اجرا باید آن ها را بداند.

.
روشهای عمل آوری بتن:

1. عمل آوری بتن با آب
2. عمل آوری پوششی یا عمل اوری غشایی بتن ( پوشاندن سطح بتن )
3. عمل آوری بتن با بخار

حال در ادامه به تشریح هریک از روش های فوق می پردازیم :

1-عمل آوری بتن با آب :
کیورینگ با آب عمومی ترین روش عمل اوری است زیرا تمام الزامات عمل آوری بتن را برآورده می کند. این روش ها وجود رطوبت را در بتن در طول دوره گیرش اولیه حفظ می کنند. عمل آوری با آب در انواع زیر قابل انجام است:

1-1- روش غوطه وری (Immersion Method ):
بهترین روش عمل آوری بتن درغوطه وری در آب است. در روش غوطه وری، بتن را در مخزن کیورینگ یا حوض کیورینگ غوطه ور می کنند. اما روش غوطه وری کامل عملاً در پروژه ها امکان پذیر نیست مگر اینکه بتن یک نمونه آزمایشگاهی کوچک برای نمونه گیری از بتن یک پروژه باشد.

2-1- روش پندینگ یا حوض زنی ( Ponding Method ):
در روش حوض‌زنی برای کیورینگ بتن ، حوض‌های مصنوعی کوچک مستطیلی یا مربعی با استفاده از دسته‌هایی از خاک رس یا ملات بدون آهک یا ماسه در عرض و در امتداد سطح بتن ساخته می‌شوند. بسته به شرایط جوی، روزانه دو یا سه بار در حوضچه های مستطیلی یا مربعی کوچک پر از آب می شود. این روش برای عمل آوری بتن بسیار کارآمد است اما مقدار آب مورد نیاز بسیار زیاد است.

 

3-1- روش اسپری یا مه پاشی (Spraying or Fogging Method)
عمل آوری بتن با پاشش آب یا مه پاشی یکی از روش های مرسوم کیورینگ بتن در صنعت ساختمان می باشدو می تواند یک روش کارآمد برای عمل اوری بتن با تامین رطوبت اضافی در هوای گرم باشد. با استفاده از نازل یا سمپاش و حتی شلنگ آب ، آب بر روی اعضای بتنی که قرار است عمل آوری شوند ، پاشیده می شود.

2- عمل آوری پوششی یا عمل آوری غشایی بتن ( پوشاندن سطح بتن ) :
روش اول کیورینگ بتن (عمل آوری بتن با آب ) که در بالا انواع آن توضیح داده شد ، مصرف آب بسیار بالایی دارد و باعث هدر رفت شدید آب می گردد و گاهی اوقات بتن ریزی در مکان های دور که با کمبود شدید آب مواجه هستند ، انجام می شود. مقدار زیاد آب مورد نیاز برای روش کیورینگ با آب به دلایل اقتصادی نیز بصرفه نیست . اما عمل آوری پوششی یا عمل آوری غشایی بتن از هدر رفتن آب اختلاط از سطح بتن جلوگیری می کند. بنابراین عمل آوری بتن در روش پوششی ، با پوشاندن سطح بتن باعث حفظ رطوبت سطحی بتن می گردد و در انواع زیر قابل انجام است :

 

1-2- روش پوشش مرطوب یا عمل آوری بتن مرطوب (Wet Covering or Moist Curing Concrete Method )
در روش پوشش مرطوب بتن جهت کیورینگ بتن از پارچه های جاذب آب برای حفظ رطوبت سطحی بتن با پوشاندن کامل سطح بلافاصله پس از سخت شدن کافی بتن ( گیرش اولیه بتن ) استفاده می شود . این پوشش ها باید به طور مداوم و در کل زمان عمل آوری بتن مرطوب نگه داشته شوند تا از تبخیر آب از بدنه بتن به دلیل عملکرد مویرگی جلوگیری شود. به طور کلی از کیسه های چتایی ، حصیر نخی، پارچه هوسی و غیره می توان به عنوان پوشش جهت کیورینگ بتن با این روش استفاده کرد .

2-2- روش پوشش با ورقه های پلاستیک :
جهت کیورینگ بتن با این روش ، بتن را می توان به طور موثر با یک ورق پلاستیکی پوشاند تا مسیر تبخیر آب از بتن را ببندد و مانع خشک شدن سطح بتن گردد . عمل آوری بتن با ورقه پلاستیکی ، پس از یک یا دو روز عمل آوری کوتاه مدت در آب ، مفید تر است. ورق پلاستیکی ساخته شده از فیلم پلی اتیلن، یک ضد رطوبت موثر و سبک وزن است و می تواند بر روی سطوح افقی و عمودی و همچنین روی سطوح با اشکال و اندازه های مختلف استفاده شود .

 

 

3-2- کیورینگ بتن با استفاده از عمل آورنده بتن :

ترکیبات عمل آورنده بتن یک غشای مایع نازک را بر روی سطوح بتن تشکیل می دهند و تا حد بسیارمطلوبی از تلفات تبخیر سطحی بتن جلوگیری می کنند همچنین باعث انعکاس نور خورشید از سطح بتن میگردد . کاهش تبخیر سطحی بتن باعث میگردد که لزوم آبپاشی روی بتن بشدت کاهش یابد و عمل کیورینگ بتن بصورت کامل و با اطمینان بسیار بالا به انجام رسد . استفاده از این مواد عمل آورنده بتن علی الخصوص در مناطق گرمسیری که به دلیل سرعت تبخیر ، عمل آوری بتن با روش های دیگر نیاز به آبپاشی های مرتب و فراوان است ، بسیار اقتصادی و از لحاظ فنی پاسخگوی مهندسین می باشد .دراین روش کیورینگ باید به محض اتمام بتن‌ریزی و گیرش اولیه سیمان و همزمان با باز نمودن قالب‌ها انجام پذیرد. محصول کیورینگ جهت عمل آوری بتن معمولا با اضافه کردن آب به نسبت 3 واحد آب و یک واحد محصول ، با پیستوله به صورت پاششی بر روی سطح بتن اجرا می گردد . در مناطق گرمسیر یا بتن‌ریزی حجیم لازم است ضخامت فیلم ماده کیورینگ روی سطح برای مقاومت در برابر فشار تبخیر آب بتن بیشتر باشد ، لذا پاشش کیورینگ روی سطح طی دو مرحله با فاصله 30 دقیقه انجام می پذیرد

مزایای استفاده از عمل آورنده بتن جهت کیورینگ :

1. کاهش سرعت تبخیر آب بتن
2. عدم نیاز به آب پاشی مداوم و مرطوب نگه‌داشتن بتن
3. محبوس نمودن آب اختلاط بتن برای پیشرفت واکنش هیدراتاسیون
4. جلوگیری از انقباض و ترکهای ناشی از تبخیر سریع آب بتن
5. کاهش نفوذ پذیری سطحی بتن
6. جلوگیری از پوسته شدن سطح بتن
7. بدون ایجاد تغییر رنگ در سطوح بتنی
8. غیر سمی و دوست‌دار محیط زیست
9. مناسب جهت استفاده در مناطق گرمسیر

انواع عمل آورنده بتن جهت کیورینگ :

عمل آورنده های بتن بر حسب ترکیبات شیمیایی و مواد اولیه تشکیل دهنده آن در دو نوع زیر تولید میشوند :

• عمل آورنده بتن SP150
• عمل آورنده بتن SP350

تفاوت این دو محصول کیورینگ ، در مواد اولیه تشکیل دهنده آنها می باشد عمل آورنده بتن SP150 یک محصول بر پایه سلیکات سدیم است که با ایجاد یک لایه نازک بر روی سطح بتن پس از پایان عملیات بتن‌ریزی باعث انعکاس بخش عمده‌ای از تابش نور خورشید می‌شود و در نتیجه از تبخیر سریع آب بتن جلوگیری می کند اما عمل آورنده بتن SP350 یک محصول بر پایه پلیمرهای پایه آب است که با ایجاد یک لایه نازک بر روی سطح بتن باعث عدم تبخیر سطحی بتن می گردد . تفاوت در مواد اولیه این دو محصول باعث می گردد که در شرایط محیطی و کارگاهی ، کارایی های متفاوتی داشته باشند لذا پیشنهاد می گردد که جهت آشنایی بیشتر و مطالعه اطلاعات فنی در خصوص محصولات عمل آوری بتن ، این صفحه را ملاحظه فرمایید .

3-عمل آوری بتن با بخار ( Steam curing )

همانطور که در ابتدای این مقاله اشاره شد و به خاطر می آورید سومین روش جهت کیورینگ بتن ، عمل آوری بتن با بخار می باشد . در عمل آوری بتن با بخار ، افزایش مقاومت بتن با تامین گرما و رطوبت اضافی به بتن تسریع می شود . هنگامی که بتن در معرض دمای بالاتر قرار می گیرد، فرآیند هیدراتاسیون سیمان را تسریع می کند و در نتیجه منجر به توسعه سریعتر مقاومت می شود. موادی که تحت این روش سخت شدن قرار می گیرند نسبت به سایر فرآیندها به طور یکنواخت تر و بسیار سریع تر عمل می کنند.

در عمل آوری با بخار، قطعاتی که قرار است کیورینگ شوند در داخل یک محفظه یا اتاق قرار می گیرند . اپراتور می تواند سطح دما و رطوبت را با استفاده از کنترل پنل تنظیم کند. گرما و رطوبت به سرعت در قطعات بتنی نفوذ می کند و از این رو بتن را به طور کامل هیدراته میکند و آنها را سخت می کند . عمل آوری بتن با بخار به کسری از زمان عمل آوری بتن بطور معمولی نیاز دارد و به سرعت محصولات را تقویت می کند تا بتوان بلافاصله از آنها استفاده کرد. این روش از کیورینگ نیازمند تجهیزات عظیم و گران قیمت بوده و جهت قطعات پیش ساخته بتن مورد استفاده قرار می گیرد .

همچنین کیورینگ بتن با بخار را می توان به دو صورت انجام داد :

• کیورینگ بتن با بخار و فشار معمولی
• کیورینگ بتن با بخار و فشار بالا

در کیورینگ بتن با بخار و فشار بالا ، عمل آوری بتن در یک محفظه بسته انجام می شود و بخار فوق گرم در دمای بالا و فشار زیاد بر روی بتن اعمال می شود. عمل آوری با بخار و فشار بالا به نام اتوکلاوینگ نیز شناخته می شود. فرآیند اتوکلاو در عمل آوری محصولات بتنی پیش ساخته در کارخانه مانند محصولات بتن سبک انجام می شود.

 

در انتها اشاره می نماییم که عمل آوری الکتریکی بتن و عمل آوری اشعه مادون قرمز ( فرو سرخ ) بتن نیز از روش های غیر متعارف عمل آوری بتن هستند . این روش ها در کشورهای سردسیری مانند روسیه انجام می شود. روش های عمل آوری بتن در سازه ها یا اعضای مختلف بتنی متفاوت است . تمام روش های عمل آوری بتن و کیورینگ برای همه انواع سازه های بتنی قابل استفاده نیست و بسته به مشخصات پروژه ساختمانی، روش عمل آوری مناسب بتن را برای دستیابی به مقاومت طراحی شده باید انتخاب کنید . لذا پیشنهاد می گردد جهت اخذ مشاوره در خصوص نحوه عمل آوری بتن و محصولات عمل آورنده بتن با مشاورین و متخصصین شرکت برازین بتن شیمی تماس حاصل نمایید .